Verzorgd door Renée Zeylmans († 16 februari 2018)

Wij maken ons een juiste voorstelling van Michaël, geheel volgens de werkelijkheid, als wij ons zijn gelaat voorstellen als geweven uit het gouden licht van de zomer, met die vaste blik die op een wijzende vinger lijkt, die als het ware naar buiten leidt, alsof hij van binnen uit een lichtstraal de wereld in zendt.

Wij hebben de juiste voorstelling van Michaël, als wij om zijn rechterarm vlammen van vonken schietend meteoorijzer zien, dat samensmelt tot het zwaard waarmee hij de mensheid de wegen wijst van de dierlijke naar de hogere aard van de mens, de wegen wijst uit de zomertijd waarin de mens het sterkste meeleeft met de uiterlijke natuur, waarin de mens het meest tot een bewustzijn van de natuur komt, naar die andere tijd, de tijd van de herfst, waarmee de mens alleen kan meeleven als hij met de natuur meeleeft, met de afstervende natuur, die zichzelf doodt.

Maar het zou afgrijselijk zijn, als de mens bij het naderen van de herfst alleen kon beleven dat die natuur zichzelf doodt, zichzelf verlamt. Beleven wij de lente en zijn wij werkelijk volledig mens, dan geven wij ons over aan de ontspruitende, ontkiemende, aan de groeiende en goed gedijende natuur. Zijn wij zo’n volledig mens, dan bloeien wij met elke bloem, dan lopen wij uit met elk blad, dan rijpen wij zelf met elk zaad. Dan geven wij ons geheel over aan de zich oprichtende, ontspruitende, ontkiemende natuur.

(...) In de herfst kunnen we dit bewustzijn voor de natuur níet ontwikkelen, want als wij het eenzijdig ontwikkelen moeten wij het zichzelf dodende, het verlammende leven meebeleven. Daarin mag de mens niet meegaan, daartegenover moet hij zichzelf sterk maken. Zoals hij de levende natuur met zijn eigen leven moet meebeleven, moet hij zijn Zelf plaatsen tegenover de afstervende natuur, tegenover de dood. Natuurbewustzijn moet overgaan in zelfbewustzijn.

Dat is het grote, geweldige beeld van de naderende herfst, dat wij in dat wat in de kosmos gebeurt de waarschuwing zien: in de mens moet natuurbewustzijn plaats maken voor zelfbewustzijn!

 
Rudolf Steiner, 15 oktober 1923

GA. 229. Die Michael-imagination Geistige Meilenzeiger im Jahreslauf (Het feest van Michaël, uitgeverij Vrij Geestesleven)

meer citaten