Verzorgd door Renée Zeylmans († 16 februari 2018)

Veel van datgene wat over medelijden wordt gezegd, is alleen maar frase. In werkelijkheid is medelijden iets waarbij de mens van zichzelf loskomt, binnentreedt in een ander wezen, het leed van de ander voelt met het gevoel van het andere wezen. Door het meevoelen met de ander vergeet de mens zijn eigen ik en leeft helemaal in de ander.

(…) Medelijden is een van de twee dingen, waardoor de mens buiten zichzelf komt zónder het bewustzijn te verliezen; het geweten is het andere. Dit spreekt tot in ons binnenste. De mens onderwerpt zich aan een stem, waarvan het spreken tot in zijn ik dringt. Daarmee onderwerpt de mens zijn zelf aan aan iets dat groter is dan zijn eigen zelf.

Medelijden en geweten zijn de krachten die de mens ontwikkelt. En het bewustzijn zal op basis van de vormen die medelijden en geweten thans hebben aangenomen, iets ontwikkelen wat anders alleen via een abnormale bewustzijnstoestand zou kunnen worden bereikt: het geestelijk schouwen.

De mens zal in de 20ste eeuw door inzicht in datgene wat medelijden en geweten in de mensenziel teweegbrengen, reeds in zijn gewone bewustzijn tot een direct beleven komen.

(…) De mens zal tegen zichzelf zeggen: Zoals mij iets ketent aan de uiterlijke materie, zo verschijnt anderzijds in mijn ziel een stralende helper die mij boven mijzelf kan uittillen.

 
Rudolf Steiner, Oxford 27 augustus 1922

GA 214. Das Geheimnis der Trinität. Der Mensch und sein Verhältnis zur Geiseswelt im Wandel der Zeiten. (Nederlandse vertaling uit: Over de wederkomst van Christus. Hans W Schroeder. Uitgeverij Christofoor)

Het belangrijkste dat we in ’t oog moeten houden, is dat voor de gewone mens Dionysos eens als een in het vlees geïncarneerd mens rondwandelde. In de mysteriën verscheen hij in zijn geestgestalte, om de leerlingen tot hoger bewustzijn op te voeden. En zo is het in zekere zin nu nog.

Wanneer de hedendaagse leiders der mensheid gewoon in de wereld, in hun mensenkleren rondwandelen, dan worden zij niet herkend. En, spreken wij op grond van de geesteswetenschap over de meesters der wijsheid en de samenklank van de gevoelens, dan zal men zich vaak verwonderen in wat voor eenvoudige, ongekunstelde mensen, overal ter wereld deze meesters geboren worden. Maar… zij zijn op de wereld aanwezig.

De belangrijkste leer delen ze niet op het aards gebied mee, maar helemaal naar het voorbeeld van de oude Dionysos, op het geestelijke niveau.
En diegene, die ze horen wil en de leer van hen ontvangen, die moet niet alleen toegang hebben tot hun stoffelijk lichaam, maar vooral tot hun Geestgestalte. Dat lijkt, ik herhaal, op de oude dionysische mystiek.

 
Rudolf Steiner, 24 augustus 1911

B 129. Die Mission des Christian Rosenkreutz, deren Charakter und Aufgabe. (Commentaar op de Chymische Bruiloft, uitgeverij Zevenster)

De mens is iets geweldigs in de wereld, omdat zeven (Elohim) werkzaamheden zich tot een groep aaneen moesten sluiten, om hem tot stand te brengen.

Een doel voor de goden is de mensenvorm op aarde. –Voelt het hele gewicht aan deze woorden: een doel voor de goden is de mensenvorm op aarde! Want als u het hele gewicht van dit woord voelt, dan zult u zeggen: deze mensenvorm is iets, waar tegenover iedere ziel een buitengewone verantwoording heeft, een verplichting om het zo volmaakt mogelijk te maken.

De mogelijkheid tot vervolmaking was op het moment gegeven toen de Elohim het gemeenschappelijk besluit namen alles wat ze konden in een doel te doen samenvloeien. Wat een erfdeel der goden is, is overgedragen aan de mens, opdat hij het steeds hoger moge uitbeelden in de verre toekomst. Dit doel te voelen in geduld en deemoed, maar ook in kracht, moet één der resultaten zijn die uit de kosmische beschouwing vloeien die we kunnen verbinden aan de monumentale woorden aan het begin van de bijbel.

Deze woorden onthullen ons onze oorsprong, ons doel, ze wijzen ons tevens op ons hoogste ideaal. We voelen dat we van goddelijke oorsprong zijn, we voelen echter ook datgene wat getracht is aan te duiden in het Rozenkruiserdrama, daar waar de ingewijde een zekere drempel heeft overschreden, waar hij zich als het ware voelt in het: ”Mens, beleef uzelf”.

Wel voelt hij daar zijn menselijke zwakheid, maar voor zich zijn goddelijk doel. Hij verdwijnt niet meer, hij verdort innerlijk niet meer, maar hij voelt zich opgeheven, innerlijk beleefd, doordat hij zich beleeft, als hij zich beleven kan in het andere zelf, dat hem heeft doorstroomd door iets, wat verwant is aan zijn doel, omdat hij zijn eigen goddelijk doel is.

 
Rudolf Steiner, München 19 augustus 1910

GA 122. Die Geheimnisse der biblischen Schöpfungsgeschichte (De geheimen van het bijbelse scheppingsverhaal, uitgeverij Zevenster)

Tegenwoordig vliegen de mensen elkaar nog vaak in de haren over meningen. Maar daar zal men eens mee op moeten houden, eenvoudigweg omdat ieder zijn eigen mening moet hebben.

Wanneer een boom van verschillende kanten wordt gefotografeerd, is het nog steeds dezelfde boom, maar de foto’s zien er heel verschillend uit; zo kan ook ieder mens zijn eigen mening hebben -afhankelijk van het standpunt waarop hij zich plaatst.

Wanneer hij een verstandig mens is, zal hij niet meer over meningen strijden. Hij zal echter sommige meningen gezond, en andere meningen ziek vinden. Maar over meningen strijden, dat doet de mens niet meer. Het is alsof men verschillende foto’s bekijkt en dan opmerkt: die foto’s zijn heel verschillend, deze zijn goed en die andere zijn mislukt.

–Het kan hooguit interessant zijn hoe een mens tot zijn mening komt: of een mening geestrijk tot stand komt, of dwaas, of een mening laag bij de grond is en onvruchtbaar of hoogstaand en voor de mensheid iets betekenen kan -dat kan een mens interesseren.

 
Rudolf Steiner, 16 augustus 1920

GA 337b. Band II, vertaling John Hogervorst

Kindergebed

Boven ons staat de zon
die mij zijn lieve licht schenkt;
In het licht geeft God aan mij
de edele levenskracht,
en de kracht van God
straalt overal,
in iedere steen,
in alle planten,
in dieren en in mensen;
en als ook
in mijn hart
de liefde wonen kan,
dan trekt Gods kracht
ook binnen in mijzelf;
die hoge goddelijke kracht,
die Christus aan de mensen
op aarde heeft geschonken.

 
Rudolf Steiner, Ilke 12 augustus 2011

(In een notitieboekje)
GA 40. pagina 264, Gedichten, spreuken, meditaties - uitgeverij Vrij Geestsleven

toon meer citaten