Verzorgd door Renée Zeylmans († 16 februari 2018)

De dood als het Lichtend begin van het Geestelijk leven

In het gewone leven herinnert de mens zich zijn geboorte niet. Het ogenblik van de dood daarentegen laat voor het hele leven tussen de dood en een nieuwe geboorte een zeer diepe, onuitwisbare indruk achter. Men herinnert zich dit het allermeest, het staat altijd voor ons, maar in zekere zin anders dan het gezien wordt vanuit deze kant van het leven. Van deze kant van het leven gezien, komt de dood ons voor als een ontbinding, als iets dat de mens vrees en afgrijzen inboezemt. Van de andere kant ziet men de dood als het lichtende begin van het geestelijk leven, als dat wat als het ware een zonneglans uitstraalt over het hele verder leven na de dood, als datgene waarop men altijd weer met warme sympathie terugziet. Dat is het moment van de dood.

(…) want het bewustzijn is bijzonder helder, en alleen omdat de mens er nog niet aan gewend is in de allereerste tijd na de dood in dit overmatig heldere bewustzijn te leven, treedt aanvankelijk onmiddellijk na de dood zo iets als een slaaptoestand op. Geen slaaptoestand zoals we in het gewone leven doormaken. Maar omdat het bewustzijn te sterk, te krachtig is, omdat we geheel in bewustzijn leven, moeten wij de eerste dagen wennen aan deze toestand van overmatig bewustzijn.Wij moeten ons eerst leren oriënteren in deze toestand van overmatig bewustzijn. Als het ons dan lukt ons zover daarin te oriënteren, dan voelen wij als het ware uit de veelheid van de wereldgedachten opkomen de gedachte: Dat ben jij geweest!

In het ogenblik waarop wij uit de rijkdom van de wereldgedachten ons afgelopen leven op aarde gaan onderscheiden, in dat ogenblik beleven wij in deze rijkdom van het bewustzijn het moment waarvan wij kunnen zeggen: wij ontwaken. Het is dus een gewend raken aan het bovenzinnelijke bewustzijn, aan het bewustzijn dat niet op de grondslag en de steun van de fysieke wereld berust. Maar dat zelfstandig werkt. Dat is wat wij ”ontwaken” noemen na de dood. Men zou willen zeggen, dit ontwaken is eigenlijk een tasten-naar-de-weg van de wil, die zich na de dood in het bijzonder kan ontwikkelen

Wanneer dit van wil doortrokken gevoelsleven tastend binnengaat in deze bovenzinnelijke wereld, wanneer het zo een eerste tasten volbrengt, dan is het ontwaken begonnen.

 
Rudolf Steiner, 2 februari 1915

GA 161. Wege der Erkenntnis und der Erneurung Kunstlerischen Weltanschauung (Nederlands in: Over het voorgeboortelijk leven)

meer citaten