Verzorgd door Renée Zeylmans († 16 februari 2018)

Wie vandaag de dag de krant leest, kan het regelmatig meemaken dat hij op elke pagina iets leest dat niet waar is. Achteraf blijkt dan dat het niet waar was. Voor dergelijke dingen zijn, geloof ik, de meeste mensen al afgestompt, ze nemen waarheid of leugen beide in onverschilligheid op. Als mensen hiervoor echt afgestompt zijn, en waarheid en leugen op dezelfde wijze opnemen, dan zullen zij de geestelijke wereld niet kunnen betreden.

(…) Wanneer de mensen de geestelijke wereld willen leren kennen, moeten zij ertoe komen bij een onjuiste zaak zielepijn, en bij een juiste zaak zielevreugde te ervaren. Over de waarheid zou men zich zo moeten verheugen alsof men van iemand een miljoen geschonken krijgt!

Zo moet men zich kunnen verheugen wanneer men een waarheid te horen krijgt en zo moet men innerlijk, in de ziel, kunnen lijden wanneer men ontdekt dat men voorgelogen wordt –zoals het lichaam lijdt wanneer het ernstig ziek is. De ziel moet niet ziek worden, maar moet pijn of vreugde ervaren, zoals het lichaam ziekte ervaren kan of juist een weldadig gevoel. Dat wil zeggen dat men de waarheid moet ervaren zoals men vreugde en gelukzaligheid in het dagelijkse leven ervaren kan, en men moet het onware zo pijnlijk ervaren, innerlijk zoveel pijn beleven, zoals men anders van verstoringen in het lichaam ziek kan worden.

Het betekent dat wanneer iemand je een pak vol leugens heeft verkocht, dan moet je kunnen zeggen: Wel verdorie! Die heeft mij knollen voor citroenen verkocht! – dat moet echter wel innerlijk waar zijn. Als we nu in onze tijd de pers bekijken, dan moeten we onder ogen zien dat we voortdurend knollen voor citroenen verkocht krijgen. Wie daaronder gezond wil blijven moet voortdurend innerlijk ’spugen’. Omdat we echter nu eenmaal nauwelijks zonder kranten kunnen, moeten we –wanneer we de geestelijke wereld willen betreden– onszelf aanleren dat de krant ons een vieze smaak geeft en dat we, wanneer we iets lezen dat betekenis heeft, waar een mens zich innerlijk geeft, vreugde ervaren, zoals we een vorm van vreugde kunnen ervaren van iets dat goed smaakt.

De waarheid en het streven naar waarheid moet ons goed smaken, en de leugen moet bij ons een bittere, giftige smaak oproepen. Oordelen hebben een kleur, dat moeten we leren. Maar we moeten ook weten dat drukinkt ons meestal knollen voor citroenen geeft. Dat moeten we in alle eerlijkheid en oprechtheid kunnen beleven. Dat brengt ons tot geestelijke verandering.

Mensen praten over de uiterlijke alchemie en menen dat de alchemist koper in goud kan veranderen. Allerlei charlatans willen ons dat nog steeds laten geloven; en goedgelovige mensen hebben het altijd geloofd. In de geest zijn deze dingen echter wel mogelijk; alleen moet men wel in de waarheid van de geest geloven. De drukinkt die drukkers gebruiken is materieel gezien overal dezelfde, of met die inkt nou een boek vol waarheid of een krant vol leugens gedrukt is geworden. In het ene geval is de inkt als een giftige leugen, in het andere geval als vloeibaar goud. -Voor de geest zijn de dingen die in de fysieke wereld gelijk zijn, geheel verschillend.

 
Rudolf Steiner, 22 september 1923

GA 350. Rhytmen im Kosmos und im Menschenwesen

meer citaten